Kay t’aqapi kamachiy wakichiymanta, ruwaymanta willaykunata jallp’a pallaymanta kachkan, chay formularios boletasñisqa kallpachaymanjina jap’iqasqankumanta, imaynta runata kuyuchinamanta ruwaykunata junt’anankupaq, kaykunaqa chiqanta iskay t’aqapi llamk’anku kay ruan yupaypi kaykuntataq kay Actualización Cartográfica Estadística (ACE)ñisqa kachkan jinaspataq empadronamiento ima.
Llamk’ay wakichiyta ruwanapaqqa allinta paykachanapaq Unidad de Muestreo del INEñisqtaraq watukurqa , chaymanjintaq llamk’ayta qallarikurqa munanyninta junt’ayta munaspa. Chay yuyaywantaq sapa llaqtakunapi machkhataq wasikunan kanku qhawarispa, kay censo 2012 watapi ruwakusqanmanjina chantapis chay watamanta kunan 2022 watakama imayntaq kachkan.
Imaymana llamk’aykunat llamk’anapaq ruwakurqa , jallp’anchikta qhawarispa ima p’unchawta ma qhawarispa.
Imaynatachus kay llamk’ana wakichikun imaymanakuna wakichisqa kachkan, llamk’aymanjina, mayqintachus rikunqa pachakunta qhawaspa , imaynamantachus jallp’anchis kasqanmanjina.
Imaymana apaykachaykunata llamk’anapaq tukuy llaqtakunapi, área dispersa amazanada nisqapaqpis t’ukurina kachun.
Wakichiy tukuchasqaña kachkan chaytaq willaykunata allinta pallamunqa , jallp’akunata , monitoreoñisqata allinta pallasqata sumaq kananpaq.
ACE llamk’aypaq , runata mink’ana tiyan , ruwapayaqkunata, qullqi apaykachaqkunata, yanapakuqkunata jatun llamk’aypaq jinapis jisq’un llaqtakunapaq INEñisqapaqwan, chayraykutaq juk sumaq allin llamk’ayta wakichikun kay ruan yupay ruwakunanpaq.
Pikunachus kay llamk’ana Wasipi llamk’aqkunaqa juk qutu wakuchinqaku, qullqita, ruwaykunta chakraman pikunatachus kachkaqanku willaykunata pallanqanku kay Actualización Cartográfica Estadísticañisqapaq.Ruwaykunata junt’anakupaq wakichinqanku imaymana llamk’aykunata sapa t’aqapi. Llamk’aqkuna qutukunapi wakichikunqankuwakichiykunata juqhariykunamanta.willaykunata riqsichiymanta ACE awillaymanta, jinaspapis sapa llamk’ana wasiqa juk qutu monitoreoñisqa kanqa ruwaykuna junt’akunanpaq.
Kunankama kay operativos de campoñisqa qallarinña kay pikunachus llamk’anqanku chaykunata jap’ispa, jinallamantataq insumos materialesñisqatapis qallariyta rantikuchkanña kay rua wasi yupaypaq.
Kay t’aqa ñawpaq censal ñisqapiqa , t’aqkunapi allinta apakunanpaq ruwakunanpaq ima wakichikun, kay Cartográfica Estadísticañisqa munanyn kaspa kachkan wasikunta watunapaq mayk’ataq suyupi kanku, jinaspaptaq mayk’ataq sapa Wasipi tiyanku, chantapis empadronamientoñisqa ruwakunanpaq chay censo p’unchawpi, tukuyman chayanapaq man ni pi qunqanapaq , chaypaqtaq allin wakisqa kanan tiyan chaypaqtaq sumaq allin t’aqasqa man pantayniyuq. Kay jinamanta kay t’aqakuna pruebasñisqata ruwakun chiqan willaykuna lluqsinanpaq chantapis tapuykuna sut¡i kananpaq chay tukuywantaq pachat qhawanchik, ima phanipìchus tapuykunata ruwakunqa jinaspataq mayk’a pachapichus chakra pataman chaykunqa.
Kunanqa kay Cartográfica Estadística Dispositivos Móvilesñisqawan apaykachakunqa jinaspataq kay informática catografiañisqawan ima makimantajina llamk’akunqa , chaykunawantaq imaymana apaykachakunanpaq qhawakurqa , jinallamamantataq monitoreoñisqatapis ruwakullantaq chaywanyaq seguimientoñisqata ruwakun imayntachakrapatapi apaykachakuchkan.
Kay pachapiqa ACEñisq apaykachakunanpaq tawa chiqankunapi llamk’aykunata ruwakurqa:
Chantaqa, chaninchaykuna ruwasqata willaykuna lluqsimunan tiyan allintachus apaykachakusqanta watunapaq, kallpachaypi, yachaykunapi, maymnachus llamk’aq rinqanku chaypi , logística ñisqapi, waturipi ima, chay pruebas pilotoñisqapi mayqinkunachus allin p’anqachasqa karqanku, chaywantaq allin p’anqata kay proceso censalmanta apakusqanta qhawarinqanku.
Kay llamk’ay tukusqata allin ñispa waturinku, chantataq llamk’ayman churakuspa kay Actualización Cartográfica Estadísticapi qallarinapaq, willaykunata wasikunamanta mayqinkunapitaq ruan tiyan , wasi ch’usaqlla , mayqin wasikunataq achkamanta kanku jinallamantataq mayk’a runataq chay wasikunapi tiyanku chay riwakunqa.
